Arangkada of Leo Lastimosa for July 2, 2008

            LUNOD SA KAMATUORAN

 

            Nalukop na lang gyong Sulpicio Lines pagpangita og matulisok sa pagkalunod sa MV Princess of the Stars.  Aron makapanghunaw sa responsibilidad sa pagkamatay sa kapin sa 800 nila ka pasahero ug tripulante.  May mga pasangil silang katuohan.  Apan mas daghan sa ilang mga pasangil ang klarong binuang:

·        Katuohan ang ilang pasangil batok sa Philippine Coast Guard (PCG), gawas lang nga may bag-o na diayng kamandoan nga ang tag-iya ug kapitan na sa barko ang magbuot molarga ba sila o dili kon dunay signal number 1; ug

·        Daghan untang moabiba sa ilang pagkiha sa Pagasa, apan ang mga sayop sa Pagasa nisangpot lang sa kahasol sa patigayon ug mga pasahero, ang bulilyaso sa Sulpicio nisangpot sa daghang kamatayon.

-o0o-

            Ang ubang mga pasangil sa Sulpicio di lang yano nga panamastamas kon dili labihan na gyod kalahap ug kamapasagaron nga, kon ang pasidaan sa atong katiguwangan maoy tuohan, maisip na nga makagaba:

·        Nga ang pagkalunod sa barko kabubut-on sa Ginoo (maayo hinuon nga pagkatubag ni Arsobispo Gaudencio Kardinal Rosales sa Manila nga ang pagsungasong sa higanteng bawod da sa bagyo usa ka pagpakabuang di pagbuot sa Ginoo); ug

·        Usa sa naluwas nga mga tripulante, nga gikahadlokang gitudloan na sa mga abogado sa kompaniya unsay isulti atubangan sa Board of Marine Inquiry, nipasumbingay sa pagbasol sa mga pasahero nga wa dayon moambak bisan kaduha na momando og "abandon ship" ang kapitan.

-o0o-

            Nganong nakaako man intawon sila pagbasol sa nangamatay nga mga pasahero sa Princess of the Stars?  Nagpatuyang na ba lang kay di na mang kapanalipod sa ilang kaugalingon ang mga biktima?  Gawas sa kangil-ad og taras, may dagkong buslot ang lusot sa Sulpicio:

·        Kon tinuod ang sulti ni Renato Lanurias, laing survivor nga tripulante, nga nalunod ang barko 15 ka gutlo human sa pagmando sa kapitan og abandon ship, unsa pa man intawoy kahigayonan sa mga pasahero pag-ambak gikan sa pito ka andana nga barko?; ug

·        Kon gigiyahan pa sa kapitan ug mga tripulante ang mga pasahero, nganong gipadpad man ang kasagaran sa mga nangamatay ngadto sa lagyong mga lalawigan sa Masbate, Quezon ug Camarines Sur nga duha ra man unta sila ka kilometro gikan sa Sibuyan Island?

-o0o-

            Nagkaklaro ang motibo sa Sulpicio:  Ang paghanig nang daan sa ilang depensa di lang batok sa mga kaso nga posibleng ipasaka kon dili, ug labi na, sa pagpadako sa kahigayonan nga makobra ang dakong insurance.  Maong angayng protestahan ang padayong pagtak-op sa PCG sa ilang imbestigasyon gikan sa publiko.

            Tungod sa ilang pagkontrolar sa 30% sa industriya, ang Sulpicio wa magnihit og mga tigdupa sa kagamhanan.  Maong angayng bantayan ang barko gikan sa pagkadasok ngadto sa kinailawoman sa dagat aron pagpapas sa tanang pagduda sa pagkalunod.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for July 2, 2008

            LUNOD SA KAMATUORAN

 

            Nalukop na lang gyong Sulpicio Lines pagpangita og matulisok sa pagkalunod sa MV Princess of the Stars.  Aron makapanghunaw sa responsibilidad sa pagkamatay sa kapin sa 800 nila ka pasahero ug tripulante.  May mga pasangil silang katuohan.  Apan mas daghan sa ilang mga pasangil ang klarong binuang:

·        Katuohan ang ilang pasangil batok sa Philippine Coast Guard (PCG), gawas lang nga may bag-o na diayng kamandoan nga ang tag-iya ug kapitan na sa barko ang magbuot molarga ba sila o dili kon dunay signal number 1; ug

·        Daghan untang moabiba sa ilang pagkiha sa Pagasa, apan ang mga sayop sa Pagasa nisangpot lang sa kahasol sa patigayon ug mga pasahero, ang bulilyaso sa Sulpicio nisangpot sa daghang kamatayon.

-o0o-

            Ang ubang mga pasangil sa Sulpicio di lang yano nga panamastamas kon dili labihan na gyod kalahap ug kamapasagaron nga, kon ang pasidaan sa atong katiguwangan maoy tuohan, maisip na nga makagaba:

·        Nga ang pagkalunod sa barko kabubut-on sa Ginoo (maayo hinuon nga pagkatubag ni Arsobispo Gaudencio Kardinal Rosales sa Manila nga ang pagsungasong sa higanteng bawod da sa bagyo usa ka pagpakabuang di pagbuot sa Ginoo); ug

·        Usa sa naluwas nga mga tripulante, nga gikahadlokang gitudloan na sa mga abogado sa kompaniya unsay isulti atubangan sa Board of Marine Inquiry, nipasumbingay sa pagbasol sa mga pasahero nga wa dayon moambak bisan kaduha na momando og "abandon ship" ang kapitan.

-o0o-

            Nganong nakaako man intawon sila pagbasol sa nangamatay nga mga pasahero sa Princess of the Stars?  Nagpatuyang na ba lang kay di na mang kapanalipod sa ilang kaugalingon ang mga biktima?  Gawas sa kangil-ad og taras, may dagkong buslot ang lusot sa Sulpicio:

·        Kon tinuod ang sulti ni Renato Lanurias, laing survivor nga tripulante, nga nalunod ang barko 15 ka gutlo human sa pagmando sa kapitan og abandon ship, unsa pa man intawoy kahigayonan sa mga pasahero pag-ambak gikan sa pito ka andana nga barko?; ug

·        Kon gigiyahan pa sa kapitan ug mga tripulante ang mga pasahero, nganong gipadpad man ang kasagaran sa mga nangamatay ngadto sa lagyong mga lalawigan sa Masbate, Quezon ug Camarines Sur nga duha ra man unta sila ka kilometro gikan sa Sibuyan Island?

-o0o-

            Nagkaklaro ang motibo sa Sulpicio:  Ang paghanig nang daan sa ilang depensa di lang batok sa mga kaso nga posibleng ipasaka kon dili, ug labi na, sa pagpadako sa kahigayonan nga makobra ang dakong insurance.  Maong angayng protestahan ang padayong pagtak-op sa PCG sa ilang imbestigasyon gikan sa publiko.

            Tungod sa ilang pagkontrolar sa 30% sa industriya, ang Sulpicio wa magnihit og mga tigdupa sa kagamhanan.  Maong angayng bantayan ang barko gikan sa pagkadasok ngadto sa kinailawoman sa dagat aron pagpapas sa tanang pagduda sa pagkalunod.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for July 1, 2008

          SALAMAT SA TABANG

 

          Gilusad sa kadagkoan sa KBP Cebu Chapter ang "Radyo-thon" alang sa mga biktima sa bagyong Frank sa Kabisay-an uban ang dakong panagana nga nakatampo na ang mga Sugbuanon sa relief campaigns nga gipasiugdahan sa mga sibyaanan sa Sugbo ug kasilinganang mga dapit.  Ug nga magmingaw ug langawon ang among kalihokan kay nadungan sa welga sa mga sakyanan nga gilusad sa Nadsu ug alyadong mga kahugpongan.

          Apan kuwang diay ang among bilib sa kamanggihatagon sa mga Sugbuanon alang sa ilang kasilinganan nga maoy nahiagom sa labing bangis nga kastigo sa katalagman.  Labaw ming nasayop sa pagduda sa kalig-on ug kamatinud-anon sa panaghiusa sa mga magsisibya sa Sugbo.

-o0o-

          Sa akong pagsuwat ini, dul-an na sa P200,000 ang cash donations nga among nadawat sa booth sa KBP Cebu Radyo-thon duol sa Fuente Osmena Rotunda.  Wa ni labot sa cash deposits sa nagkalainlaing mga sanga sa Aspac Bank nga nitabang sa KBP paghimong mas sayon sa paghatag sa hinabang sa mga molupyo sa mga dakbayan ug kalungsoran diin nahimutang ang ilang mga sangang buhatan.

          Nakahatod na sab mi og duha ka ten-wheeler trucks sa relief goods ngadto sa social hall sa Cebu Normal University nga gipahuwaman ni CNU Pres., Dr. Ester Velasquez, samtang nangolekta pa mi og igong gidaghanon sa mga sako nga kasudlan sa i-repack nang mga hinabang.  Wa ni labot sa mga hinabang nga gihatod sa mga tigpaminaw ngadto sa labing duol nga mga sibyaanan atol sa Radyo-thon.

-o0o-

          Ang mga hinabang nagikan sa mga kawani ug mga magpapatigayon nga nagsakay sa ilang pribadong mga sakyanan.  Mas daghan ang mga hinabang gikan sa gatosan ka taxi drivers nga mapasalamaton sa kadaghan sa ilang mga pasahero tungod sa welga sa PUJs.  Ang kinabag-an sa mga nanabang nag-bisikleta, naghabal-habal, nag-trasikol, nagkariton ug nagbaktas bitbit ang ilang pinutos nga relief goods ug kinasingkasing nga cash donations.

          Di mong kabasol nako nga nakaamgo nga kon magtinabangay lang ang mga Sugbuanon, wa gyoy magmingaw kay napasagdan ug wa gyoy mamatay sa gutom o mangligdas uban ang aslom nga mga damgo tungod sa kakutoy sa tiyan.

-o0o-

          Sa makausa pa, daghang salamat sa KBP Bohol Chapter ug KBP Negros Oriental Chapter sa ilang pagduyog sa Radyo-thon.  Daghang salamat sa mga hinabang sa Cebu City gpvernment, ASPAC Bank, Dunkin' Donuts, Jollibee sa Maxilom ug Colon, CNU ug sa tanang nagpakabana nga mga sibyaanan ug mga magsisibya sa Sugbo.

          Ang KBP Radyo-thon wa itumong pagsapaw, hinunoa pagdason lang, sa relief campaigns sa sakop nga mga sibyaanan.  Gitumong ang kalihokan pag-abot sa katawhan nga mahimong wa pa maabot sa tagsa-tagsa nga tingog sa mga sibyaanan, apan gipanghinaot nga nahikap sa hiniusang paglihok ug pagpakabana sa kinatibuk-an sa industriya.  [30]   leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 30, 2008

          ULIPON SA SULPICIO?

 

          Angayng hangpon ang pahibawo sa Sulpicio Lines nga di lisudlisuron ang mga pamilya sa mga pasahero sa MV Princess of the Stars.  Makaiban sa kabug-at sa pagbangotan sa kaparyentihan ang pasalig nga makobra nilang P200,000 nga bayad gikan sa Sulpicio bisan di matuman ang tanang makuti nga panginahanglan sa balaod:

·        Bisan wa pa makit-i ni mailhi ang patayng lawas; ug

·        Bisan wa pay usa ka tuig human sa pagkahanaw sa mga pasahero.

Di hinuong kapaabot ang Sulpicio nga hingpit na silang saligan sa mga tagtungod.  Sa kadaghan na sa napaso sa nangaging mga pasalig, may sukaranan ang panagana nga ang saad usa ka butang, ang pagtuman sa saad laing butang.  Di sab silang kalaom nga mahaylo ang tanan sa kasayon kobrahon sa P200,000 ug nga wa nay modangop sa mga hukmanan.

-o0o-

          Di katabang sa kawsa sa Sulpicio pagkumbinser sa katawhan sa ilang kamatinud-anon ang laing duha ka kadudahan nilang lakang:

·        Ang gikatahong pagbalibad nila sa mga paningkamot nga mapalutaw pagbalik ang nalunod nga barko, bisan may kahigayonan ug teknolohiya unta sa paghimo ini, tungod sa pasidaan sa ilang mga abogado nga di na silang kakobra sa hingpit nga bayad sa insurance; ug

·        Ang taphaw nilang lusot nga wa silang kapahibawo dayon sa Philippine Coast Guard kay wa sab silang kahibawo nga makahilo diay ang ilang kargamento nga 10 ka tonelada nga pesticide dali ra kaayong nalup-og sa pag-insistir sa Del Monte Philippines nga gipahibawo nilang Sulpicio unsa kamakahilo ang kinompra nga endosulfan gikan sa Israel alang sa ilang plantasyon sa pinya sa Mindanao.

-o0o-

          Angayng pasidunggan ang kadagkoan sa Dakbayan sa Sugbo sa dinaliang pag-angkon sa responsibilidad pag-atiman sa gatosan ka mga kabanay sa mga pasahero.  Kay kon wa pa dayon matukod ang Action Center sa Abellana, ambot mahitsura pa ba kaha rong buhatan sa Sulpicio sa gikahadlokang kaguliyang tungod sa ilang pagpabaya.

          Sa sinugdanan, dako ang risgo nga di mabayran ang dakbayan sa dakong gasto pagkaon ug ubang panginahanglan.  Apan human sa tampong P1.5 milyones sa Malakanyang og P400,000 sa DSWD, tino nang di mapurdoy ang dakbayan.  Gawas nga makapaningil sila sa Sulpicio human sa krisis.

-o0o-

          Apan nganong kinahanglan mang ang dakbayan maoy mohimo sa gimbuhaton nga iya unta sa Sulpicio?  Nganong wa may gihimo ang hingtungdang mga ahensiya sa kagamhanan dihang nagdumili ang Sulpicio pag-atubang sa mga tagtungod sa mga pasahero?

          Nganong ang nasudnong kagamhanan may naghimo sa mga gimbuhaton nga iya unta sa Sulpicio, sama sa pag-ugkat, pag-ila ug paghipos sa mga patayng lawas?  Nganong inay silotan ang Sulpicio sa iyang kaliboan ug usa na ka kalapasan, mora na man hinuon og iyang suluguon ang tibuok kagamhanan?  Nga nahikawan na hinuon sa pangalagad ang ubang mas nagkinahanglan nga mga biktima sa samang katalagman?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 29, 2008

          NAPU KA TUGON

 

          Kon tag-iya kag barko, hinumdomi ning mosunod:

1.      Kon patugatuga kag larga bisan bagyo, kinahanglan nga andam kang moangkon sa responsibilidad kon unsa may mahitabo sa barko, mga pasahero ug mga kargamento;

2.    Ayaw panaginot og usa ka biyahe sa usa ka barko kay kon mabulilyaso mahimong makanselar ang tanang biyahe sa tanan nimong barko;

3.     Kon simbako malunod ang barko ug mangamatay ang mga pasahero, likayi kutob sa mahimo ang pagbasol sa mosunod:

a.     Philippine Coast Guard (seguro kang insultuhon sa Board of Marine Inquiry, kay sila ra man say nagduma, ug peligrong rondahon ang imong container yard, labi kon may gitagoan kang smuggled nga asukar);

b.    Ginoo (seguro kang kasab-an sa mga Obispo); o

c.     Pagasa (daghan untang modason sa imong pasangil, apan nauna na nimog tulisok ang coast guard ug ang Ginoo).

4.    Kon makadawat kag distress call gikan sa kapitan, lihok dayon bisan kon adlawng Sabado ug bisan kon nadaot ang sistema sa komunikasyon tungod sa bagyo;

5.     Kon mopasalig ka nga nilihok dayon ka pag-atiman sa mga pasahero sukad sa unang adlaw, seguroha nga nilihok ka sa una pa lang gutlo, kay lisod ipasabot nganong ang imong laing barko maoy labing kataposan nga nahiabot sa dapit nga nalunoran;

6.    Kon may kargamento kang makahilo nga pesticide itug-an dayon sa coast guard, labi na kon apil sa mameligrong mahilo mao ang divers sa US Navy, gawas kon daghan na kang gitagoan nga wa na kang kahibawo unsay itug-an;

7.     Kon modagsang ang kaparyentihan sa nalunod nga mga pasahero, atimana ug pakan-a dayon sila ug tubaga dayon ang ilang mga pangutana aron nga di kang sabonan sa mayor ug sa media, gawas nga matultolan ra gihapon sa forward billing ang imong buhatan;

8.    Kon may natakda nang birthday party sa imong pamilya, bisan unang birthday pa sa imong apo, sa wa pa malunod ang barko, kanselaha o ayaw ipahigayon sa Cebu Country Club nga bantang sa publiko, gawas nga may kahigayonan nga malilian sa mga kapamilya sa nangamatay nga mga pasahero nga mahimong maglisod pagsabot nganong mora kag si Nero nga nagsige lang gihapon og sadya ug kumbira bisan nagdilaab nang Roma;

9.    Kon ang labing uwahing pagkalunod sa barko di maoy una, nga ikaw na gani diay ang labing daghan og kasinatian sa mga katalagman sa kadagatan, ayaw pangayo og pagsabot nga wa magkadimao ang imong gihimo; ug

     10.  Ayaw pagsalig sa imong koneksiyon sa mga politiko kay silay unang motalikod kon may atraso ka sa publiko, labi na kon naatlan ang labing dagkong mga opisyal nga tua sa gawas sa nasud, kay peligrong ikay isakripisyo pagtago sa ilang paglulinghayaw ginamit ang buhis  sa katawhan samtang nag-ilaid ang nasud sa katalagman.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 28, 2008

          SEKRETO SA SULPICIO

 

          Unsa pa may ubang tinagoan sa Sulpicio Lines nga wa nila itug-an ngadto sa publiko?  Unsa may nasud sa ilang bakukang nga wa man itug-an ngadto sa Philippine Coast Guard (PCG) nga duna diay silay kargamento nga 10 ka metrikas toneladas nga pesticide?  Di pa ba diay paigo nga namatyan na silag gatosan ka mga pasahero sa nalunod nga MV Princess of the Stars?

Nganong nakaako man intawon sila paglawog sa mga divers gikan sa PCG, Philippine Navy, US Navy ug pribado nga mga kahugpongan sa makahilo nilang kargamento?  Itom na ba gyod diay kaayo ang ilang kasingkasing nga gusto pa silang madugangan ang mga naangin sa ilang bulilyaso?

-o0o-

          Mao ba ni hinungdan nganong tak-om kaayo ang Sulpicio sa unang mga takna sa katalagman?  May mas makalilisang pa ba diay silang tinagoan nga wa man sila magtagad pagpahibawo sa mga kapamilya sa ilang pasahero bisan nahibawo na sila nga naapiki nang labing dako nilang barko?

          Makapanimbawot ba sa balhibo nila nga mga sekreto ang hinungdan nganong labihang dugaya nilang nakapalihok sa ilang mga barko pagtabang sa nangalumos nang mga pasahero?  Nadat-ogan ba sila sa naghiting-hiting nga giyak-an nilang mga tinagoan nga mora silang manok nga naputlan og ulo nga wa mahinultol unsaon pagtubag ang mga pangutana ug unsaon pag-atiman sa desperado ug nagbangotan mga kapamilya sa mga biktima?

-o0o-

          Wa katabang sa kawsa sa kagamhanan pagpasalig sa katawhan nga di matagoan hangtod sa hangtod ang mga tinagoan sa Sulpicio ang kalit ug kahibulongan nga pagtak-op sa Board of Marine Inquiry (BMI) sa ilang imbestigasyon sa pagkalunod sa Princess of the Stars.  Nahadlok ba silang madunggan sa media ang makadaot nga mga kasayuran nga lisod nang bakwion kon magkonsabo na sab sila, sama sa naandan, sa pag-areglo sa kontrobersiya?

          Nasakpan na sa BMI nga nahugno nang sistema sa komunikasyon sa Sulpicio tungod sa bagyo.  Ug nga cell phones na lay nagsumpay sa mga tripulante ug sa kompaniya.  Unsa pa may bulilyaso nga gusto nilang tapin-an?

-o0o-

          Karong gisugdan na sa kagamhanan pagronda ang container yard sa Sulpicio sa pantalan sa Manila nga nisangpot sa pagkasakmit sa 7,000 ka sako sa giingong smuggled nga asukar, tinud-on na ba pagsusi ang ilang mga transaksiyon?

          Nakahukom na bang kagamhanan pagpahamtang sa kinatibuk-ang gibug-aton sa balaod batok sa Sulpicio human sa giingong pila na ka dekada nga pagpabaya?  Sampolan bang Sulpicio aron pagmatuod nga wa nay mga magpapatigayon, bisan unsa nila kadako ug kagamhanan, nga molabaw sa balaod?

          O, sama sa ilang gihimo sa ubang dagkong mga patigayon nga nakatilaw na sa ilang kabangis, igo lang gihudlat nga laksian sa prangkisa ug gukdon hangtod sa kinatumyan sa kalibotan aron lang, nakatag-an mo, panguwartahan?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 27, 2008

          KBP RADIOTHON

 

          Ang National Bureau of Investigation (NBI) naglaraw sa pagkuha og DNA samples sa tanang patayng lawas nga maugkat gikan sa kabangis sa bagyong Frank.  Kini aron paglikay sa kaguliyang nga gikahadlokang moulbo sa pag-ila na unya sa mga paryente sa mga patayng lawas, labi na sa gipangagpas nang daan nga pagtumutumo sa mga tawong may laing mga tinguha gawas sa paghatag og tarung nga kapahuwayan sa ilang mga minahal sa kinabuhi.

          Di barato ang plano sa NBI.  P20,000 ang gasto sa DNA sampling sa matag patayng lawas.  Nga kapuslan lang kon ipaubos sab og DNA sampling ang duha ka mangangkon nga mga paaryente sa patayng lawas.  Kon maugkat ang kapin sa 800 ka patayng lawas sa mga pasahero sa MV Princess of the Stars, magbuntaog gyod ang gasto.

-o0o-

          Ang Sulpicio Lines wa pa mopassalig pag-abaga sa higanteng gasto pag-ila sa mga patayng lawas.  Nga lahi kaayo kon itandi sa kamanggihatagon sa laing kompaniya sa barko nga nahiagom sa samang bulilyaso niadto.

          Niadtong higayona, gida sa Manila ug gilibre sa barko ug hotel ug pagkaon ang kaparyentihan sa mga biktima hangtod nga nailhan ang tanang patayng lawas ug natibway ang tanang pangutana.

-o0o-

          Aron pagtubag sa dakong panginahanglan pagtabang sa kaliboan ka mga biktima sa lapad nga kadaot sa bagyong Frank, ang Kapisanan ng mga Brodkaster ng Pilipinas (KBP) Cebu Chapter molusad og radiothon karong Lunes.  Ang 30 ka mga sibyaanan sa radyo sa Sugbo mopabati sa ilang hiniusang tingog gikan sa alas-6 hangtod sa alas-7 sa buntag pag-awhag sa mga Sugbuanon pagtabang sa labing naalaot sa bagyo di lang sa Sugbo kon dili apil na sa kasilinganang mga lalawigan.

          Ang KBP Cebu Radiothon manukad sa Fuente Osmena, nga maoy labing sayon nga kahatdan sa mga tigpaminaw sa ilang hinabang, ug maglakip sa live point sa Cebu City Sports Center, diin padayong nagtapok ang gatosan ka mga kabanay sa mga pasahero sa nalunod nga MV Princess of the Stars.

-o0o-

          Atol sa General Membership Meeting sa KBP Cebu Chapter gahapon, nauyonan nga paningkamotan sa mga magsisibya ang pagtapak sa dakong kang-a tali sa mga biktima sa katalagman nga giuhaw sa kasayuran ug sa Sulpicio Lines, ug Philippine Coast Guard nga nagpabiling mapanagan-on sa pagtug-an sa labing bag-ong kalamboan sa ilang mga paningkamot pagtabang.

          Nga gihimo na sa indibiduwal nga mga sibyaanan karon.  Ang mahimo sa KBP mao na lang ang pagpalambo sa kalambigitan sa mga magsisibya ug sa mga tinubdan sa balita.  Aron makuha ang labing kasaligan apan di bahaw nga mga kasayuran.  Ug aron mahimo ang mga sibyaanan nga labing kasaligan nga mga tinubdan sa kasayuran apan di sab mahimong mga turutot sa mga ahensiya nga may gustong tagoan nga kamatuoran.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 26, 2008

          KUWARTA O KONSIYENSIYA

 

          Sa pagsugod pa lang sa imbestigasyon sa Board of Marine Inquiry sa pagkalunod sa MV Princess of the Stars, nagsinukmatay nang Philippine Coast Guard (PCG) ug ang tag-iya sa barko, nga gituohang pasiuna sa way kinutobang tinulisokay pagpahiyos sa ilang masig ka responsibilidad sa katalagmann:

·        Ang Sulpicio Lines, tag-iya sa nalunod nga barko, nagpalaban sa karaang lagda nga ang Philippine Coast Guard (PCG) maoy magbuot ug mogiya sa pagpalawig sa mga barko kon giisa ang public storm warning signal number one; apan

·        Ang PCG nisukmat sa Sulpicio nga giusab nang maong lagda sa niaging tuig ug gitugyan na ngadto sa kapitan ug tag-iya sa barko ang paghukom sa paglawig o paglihay kon dunay signal number one.

-o0o-

          Makauuwaw nang daan ang pagbinasolay sa duha ka institusyon, apan ang mas pait mao nga nakapatumaw ni sa mas dagkong mga eskandalo:

·        Kon tinuod ang pangangkon sa Sulpicio nga wa sila kahatagi og kopya sa bag-ong lagda, kinsa may laing nahibawo sa kausaban kon ang labing dakong kompaniya sa barko sa nasud way kalibotan ug nagmika ba lang diay ang kagamhanan pagsangyaw sa kausaban?; o

·        Kon namakak ang Sulpicio, asa man kutob ang ilang pangulipas aron lang pagpanalipod sa ilang patigayon inay pagtinuod sa pag-angkon sa responsibilidad ug pagpangayo og pasaylo sa tanang nahasol sa sayop nilang hukom pagsugal sa kabtangan ug kinabuhi sa ilang mga pasahero?

-o0o-

          May sukaranan ang pagkuwestiyon sa pagtugyan sa kagamhanan ngadto sa mga kompaniya sa barko sa gahom pagbiyahe bisan may bagyo.  Kay gipahimutang nila ang mga kapitan ug mga tag-iya sa barko sa di kasinahan nga posisyon pagtimbang-timbang unsay ilang palabihon—ang patigayon o ang kaluwas sa ilang mga pasahero.

          May sukaranan ang kahadlok nga ang mga magpapatigayon, suma sa napamatud-an sa makausa pa sa pagkalunod sa Princess of the Stars, kasagaran kon di man kanunay nga mopalabi sa pagpaburot sa ilang mga bolsa kay sa pagpatigbabaw sa ilang obligasyon sa kinabag-an ug katilingban.

-o0o-

          Gihangop sa mga kapamilya sa wa pa igkita nga mga pasahero sa nalunod nga barko ang pagsugot sa management sa Sulpicio Lines nga idiretso sa Sugbo, inay pahapiton pa sa Manila, ang mga patayng lawas ug survivors nga makit-an sa Romblon, Masbate, Quezon ug kasilinganang mga lalawigan.  Nahugno hinuon sila tungod sa pagdumili sa Sulpicio ug bisan sa PCG pagtino kanus-a dad-on ang unang hugna sa mga patayng lawas dinhi.

          Samtang nagmalampuson si Cebu City Mayor Tomas Osmena pagkumbinser sa Malakanyang pagbakwi sa nahaunang kamandoan pagda sa mga biktima ngadto sa kaulohan, mag-atubang siya karon sa dakong hagit pag-andam sa mga tambalanan ug mga punerarya pag-atiman sa gatosan ka mga patayng lawas, nga kinahanglang ilhon ug hipuson.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 25, 2008

          UHAW SA PAG-ATIMAN

 

            Sa kataposan, nakamatngon na gyong kadagkoan sa Sulpicio Lines Inc. ug Philippine Coast Guard (PCG) nga ang labing epektibong paagi pagpahilom sa sibaw nga mga reklamo batok sa pagpalarga sa MV Princess of the Stars bisan bagyo ug sa kalangay sa pag-ila sa survivors ug mga patayng lawas mao ang pag-atubang ug pagpanubag.  Di ang pagtago.

            Tuod man, natinuod ang ilang gikahadlokan.  Gibahaan sa emosyonal nga mga yawyaw ug mga pangutana sa labing una nilang pag-atubang dinhi sa Sugbo ug sa kaulohan sa mga kapamilya sa mga pasahero sa nalunod nga barko.  Apan nalikayan sang mas dakong kadaot.  Nga hingpit nga mabuong ang ilang kadungganan atubangan sa masuk-anon ug nagbangotan nga mga biktima sa katalagman nga, makiangayon man o dili, gibasol ngadto nila.

-o0o-

            Nakaseguro ko nga naibanan bisan dyutay lang ang kaguol sa mga namatyan ug ang kahingawa sa mga wa pa mahibawo hain ang ilang mga minahal sa kinabuhi, buhi man o patay.  Bisan wa matubag ang tanan nilang pangutana, bisan wa masagang ang tanan nilang panukmat ug bisan wa matagbaw ang tanan nilang panginahanglan, ang katawhan mas kalma nang mosagubang sa nahibilin pang mga pagsuway sa umaabot nga mga adlaw.

            Kay tinuod.  Kon wa silay gitagoan, nganong magdumili man ang mga tagduma sa Sulpicio pag-atubang sa publiko?  Nganong moatubang man tuod apan di motarung pagtubag sa mga pangutana ang kadagkoan sa PCG?  Kon nagpadayon pa sa ilang pagtago ug pagtak-om, mosamot unta ang pagduda nga gituyo pagtago ang kamatuoran kay nagpalig-on na sa ilang depensa sa mga kaso nga posibleng ipasaka ug sa ilang pangangkon sa insurance.

-o0o-

          Usa sa labing makiangayong tiyabaw sa mga kapamilya sa mga pasahero sa nalunod nga barko gitumong batok sa binuang nga desisyon sa pagpada sa survivors ug mga patayng lawas ngadto sa Manila.  Bisan nahibawo ang tanang hingtungdan nga ang kasagaran kon di man ang tanan nila taga Sugbo.  Mas binuang ang lusot sa management sa Sulpicio:  Ang NBI Manila ray dunay kahimanan sa pag-autopsy sa mga patayng lawas.

          Nakamenos ba sila sa katakos sa NBI ug kapolisan sa Sugbo?  O mas nakamenos sila sa kaalam sa mga Sugbuanon?  O, sama sa naandan, may mga taga Manila na sab nga gustong mo-papel?  Kay mas maka-posing man sila uban sa mga biktima, bahala na kon makadugang lang sa kahasol sa mga biktima?

-o0o-

          Maong daghang nahinangop dihang gisabonan ni Cebu City Mayor Tomas Osmena ang kadagkoan sa Sulpicio.  Kay di pa igo nga naamong ang mga pasahero sa nalunod nilang barko, gipasagdan pa gyod ang dako nilang kauhaw sa labing lab-as ug tukmang kasayuran sa nagpadayong search and rescue operation.

          Mahimong di katabang ang pagpangasaba.  Apan kon mao ra ni makapapugwat nila pagtuman sa ilang trabaho, nganong dili?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 24, 2008

            KRIMINAL NGA TAK-OM

 

            Ang Sulpicio Lines niawhag sa mga sakop sa media sa di pagpataka og balita sa kasayuran nga di magikan sa opisyal nga tinubdan.  Ug ang opisyal nga tinubdan alang nila mao ra ang Philippine Coastguard (PCG).

            Duna koy balita alang sa Sulpicio.  Kon ang PCG ray saligan, abtan og siyam-siyam ang mga kapamilya sa kapin sa 800 ka pasahero sa nalunod nga MV Princess of the Stars.  Kay modugo pay bato kay sa PCG.  Diha na sila motarung paghatag og kasayuran mahitungod sa katalagman pagpahibawo na sa lokal nga mga opisyal sa Romblon nga nakit-an nilang nalunod nga barko duol sa Sibuyan Island.

            Ang PCG wa mag-inusara.  Ang Sulpicio nakigkonsabo pagluok sa kasayuran sa trahedya.

-o0o-

            Basaha ni ug di kong kabasol nimo kon magpaminti ka sa labihang kasuko inigkahibawo sa ilang pakauwaw:

·        Nagsugod pagkatap ang text messages, nga kasagaran nadawat sa mga kapamilya sa mga pasahero sa Princess of the Stars, sa pagkasangad ug pagtakilid sa barko niadtong Sabado sa udto;

·        Ang PCG ug Sulpicio labihang tak-oma, wa motubag sa mga tawag sa telepono ug dihang natsambahan sa mga nanawag namalibad og bisan unsang kasayuran, sa unang walo ka takna human nakadawat sa mensahe pakitabang sa mga tripulante sa naapiking barko; ug

·        Ang unang opisyal nga kasayuran sa trahedya giluwatan alas-8:45 sa gabii niadtong Sabado ni 2^nd Coast Guard District Commander Antonio Cuasito dihang na-interview ni Najib Cubio sa "Presinto 1512" sa DYAB Abante Bisaya.

-o0o-

            Ang PCG nihatag ning mosunod nga nagsukwahi nga mga detalye:

·        Nag-usab-usab ang oras nga ilang gihatag pagbiya sa barko sa pantalan sa Manila—inay alas-8 sa Biyernes sa gabii nahimo nang alas-8 sa buntag sa samang adlaw aron tingali pagpalig-on sa pangangkon nga wa pang kabuylo ang bagyong Frank niadtong higayona;

·        Si Cuasito nipahibawo nga nimando nang kapitan og "abandon ship" sa alas-4:45 sa hapon sa Sabado apan pagka Dominggo niangkon nga wa diay matino ang maong kasayuran atubangan sa pahibawo sa Centcom nga ang "abandon ship" nahitabo sa alas-5 na sa kadlawon; apan

·        Gipanghimakak ang duha ka pangangkon sa sulti sa naluwas nga tripulante, Reynato Lanoria, kinsa niingon nga nalunod ang barko alas-11:45 pa sa udto niadtong Sabado.

-o0o-

            Kon wa pa lang tagoi sa PCG ug Sulpicio ang pasiunang kasayuran sa pagkasangad sa barko, di lang gikan sa publiko kon dili gikan sab sa uban pang ahensiya sa kagamhanan, sama sa Philippine Air Force (PAF) nga makaabot sa barko sa way pagsungasong sa higanteng mga bawod, mas sayo untang malusad ang mga operasyon pagluwas sa mga pasahero.

      Apan salamat sa ilang kalangayan, ang unang rescue vessel sa PCG niabot Dominggo na sa hapon, wa nay bisan usang buhi o patay nga ilang naabtan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 23, 2008

          NAANDANG PANGIYUGPOS

 

          May sukaranan ang mga kapamilya sa mga pasahero sa nalunod nga MV Princess of the Stars nga mangutana:

·        Nganong sama sa naandan ang mga balita man sa radyo ug telebisyon ang unang nakapahibawo nila sa pagkalunod sa barko ug dugay man kaayong nakahatag og kasayuran ang kompaniya;

·        Nganong sama sa naandan gipalarga man sa Philippine Coastguard (PCG) ang barko bisan klarong mosubay ni agianan sa kusog nga bagyo; ug

·        Nganong sama sa naandan gawas nga dugay kaayong nakalusad ang PCG og search and rescue operations napakyas pa gyod pagpahibawo dayon sa Philippine Air Force, local government units ug ubang ahensiya sa kagamhanan nga makahatag unta og mas dinaliang tabang sa natanggong nga mga pasahero.

-o0o-

          Di makapanalipod ang Sulpicio Lines nga paspas lang gyong manimhot og balita mga sakop sa media.  Kay silay labing unang gipahibawo sa mga tripulante sa barko dihang nasangad sila sa Sibuyan Island sa Romblon.  Ug ilang gimbuhaton ang pagpahibawo dayon sa mga kapamilya sa mga pasahero ug mga tripulante sa di maayong panghitabo.  Kon wa pa silang kamatngon mas paspas nilang matuman kining maong obligasyon kon makigtambayayong sila sa mga sakop sa media.

          Apan, sama sa naandan, wa sila maggunok.  Ang PCG maoy labing unang nakahatag og kasayuran ngadto sa publiko pinaagi sa media.  Ang kadagkoan sa Sulpicio nihit kaayog gipuno.  Igo lang nipahibawo nga naputol nang ilang komunikasyon sa barko.  Wa katabang pag-iban sa kahingawa sa mga kapamilya sa mga biktima nga ang PCG ug Sulpicio wa magkarakara.  Morag kasarangan lang adlaw sa trabaho ug patigayon alang nila.

-o0o-

          Ang PCG ug Sulpicio angayng magsugod nag pasabot sa ilang panagkonsabo pagpalawig sa barko bisan bagyo:

·        Dihang gipalarga ang barko niadtong Biyernes, gikusukuso nang kadagatan sa Kabisay-an sa nagkakusog nga bagyo;

·        Ang kadagkoan sa PCG ug Sulpicio nasuhito nga ang kadagatan sa Romblon kahadlokan nang daan sa iyang kadagko ug kabangis bisan sa kasarangang panahon, unsa na kaha niadtong may nanungog nga bagyo; ug

·        Dakong bugalbugal sa nagmagul-anon nga mga kapamilya ang ilang pasahay—ang Sulpicio nilusot nga gitugotan sila sa PCG, samtang ang PCG motulisok sa wa pa igkitang kapitan nga maoy nipasalig nga makaabot ang barko sa Sugbo sa di pang bagyo.

-o0o-

          Nahibaw-an sa Central Command dinhi sa Sugbo, di sa PCG ni sa Sulpicio nga mao untay mas interesado naunsa nang barko, gikan sa kasundalohan sa Romblon nga may sipa nga silbato sa barko gahapon sa kadlawon—nga mahimong nagkahulogan nga gipabiya nang mga pasahero ug mga tripulante sa barko.

          Samtang nakigbugno sa higanteng bawod sa Romblon ang mga pasahero, unsa man diay gihimo sa kadagkoan sa PCG ug Sulpicio?  Nangiyugpos ug, sama sa naandan, nagpaabot nga mas unang molunga ang bagyo kay sa ilang pagpabaya?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for June 22, 2008

          KABILIN SA BEATLES

 

          Ang "Yesterday" sa Beatles duna nay kapin sa 3,000 ka cover versions.  Mas daghan kay sa ubang bantogang mga awit sa kasaysayan, suma sa Guinness Book of World Records.  Ang labing unang bersiyon sunod sa Beatles niadtong 1965 iya ni Matt Monro.  Ang ubang niawit ini naglakip nilang Frank Sinatra, Ray Charles, Bob Dylan, Joan Baez, Placido Domingo, The Seekers, Daffy Duck, Wet Wet Wet, The Head Shop ug Boyz II Men.

          Ang Yesterday nakadawat sa mosunod nga mga pasidungog:

·        Ikaduhang Most Performed Work sa 1965, sunod sa laing awit sa Beatles, ang Michelle;

·        Ika-13 sa 500 Greatest Songs of All Time nga gilista sa Rolling Stones magazine; ug

·        Giawit sa 7 milyones ka performances sa 20^th century (nalabwan lang sa "Never My Love" sa The Association ug sa "You've Lost That Loving Feeling" sa Righteous Brothers.

-o0o-

          Ang Yesterday mao ang unang awit sa Beatles nga giawit sa usa lang ka sakop sa banda, si Paul McCartney.  Kinsa mao ra say nagbinugtong pagmugna sa tuno ug pagsuwat sa titik sa awit.  Niangkon si McCartney nga nadamgohan niya ang tuno ug iya dayong gitokar sa piano pagmata niya aron di makalimtan.  Naabtan siyag duha ka tuig una napili ang ulohan.  Ang pasiuna mga titik nagkanayon:  "Scrambled eggs, Oh, Baby, how I love your legs."

          Si John Lennon nga maoy pangu sa Bealtes, uban nilang George Harrison ug Ringo Starr supak sa pag-apil sa Yesterday sa ilang album.  Kay lahi kaayo ni sa ilang mga awit niadtong mga tuiga.  Gisaway sab niya ang lyrics nga way kahulogan kay way resolusyon.

          Apan bisan sa iyang pagsalikway sa awit, gimarkahan gihapon ang Yesterday nga sinuwat nilang "Lennon-McCartney."  Dihang namatay na si John, gibalibaran gihapon sa iyang biyudang si Yoko Ono ang awhag ni Paul nga iyahon na lang ang royalties sa awit.

-o0o-

          Di kahibudngan nganong ako, nga hadlokan kaayong pakantahon, mopalaban sa Yesterday kon wa na gyoy kalutsan.  Kay gawas nga yano ra kaayong tuno, mubo pa gyod kayo—dos minutos ug 8 segundos ra.  Apan kasagaran makalusot gyod ko ug makalikay pagkanta.

          Sa among Kumbira sa Kapamilya gahapon, pagtimaan sa ika-13 nga anibersaryo sa DYAB Abante Bisaya, wa na gyod kong kaipsot dihang nitinuod pagkanta ang tanang kaubanan nakong anchors atubangan sa gatosan ka mga tigpaminaw nga nisungasong sa bagyo aron pagtambong sa kalihokan sa TV Barn sa ABS-CBN Broadcast Complex.

-o0o-

          Apan sa akong kalisang, dihang nitokar nang Nerve String Band ni Edison delos Angeles, way tingog nga nigawas sa akong tutonlan.  Maayo na lang kay giluwas ko sa mga sakop sa banda ug sa ubang anchors nga naluoy ug nikuyog na lang nako sa entablado.

          Maong magtarung na lang gyod ko sa pagpanibya.  Kay wa gyod diay koy kaugmaon sa natad sa musika.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com