Arangkada of Leo Lastimosa for November 2, 2008

          PULI NI BUSH

 

          Sa sinugdanan, wa ko ganahing Barak Obama.  Di tungod kay ganahan kong John McCain.  Kon dili tungod kay mas ganahan kong Hillary Clinton.  Pagsugod sa primaries, nagtuo kong si Clinton ang makahimog kasaysayan—isip labing unang babaye nga presidente sa Estados Unidos.  Dihang napilde siya, nagtuo kong may mabistong mga tinagoan ni Obama nga makabaraw sa kapaspas ug kasayon sa pagsaka sa iyang bituon.

          Karon, pila na lang ka adlaw dayong piniliay, si Obama lisod nang kapugngan nga mamahimong labing unang itom nga labing gamhanang tawo sa kalibotan.  Ang duha ka tuig nga kampanya nimatuod di lang sa mga Amerikanhon kon dili sa tibuok kalibotan, gawas lang tingali sa Israel, nga si Obama mas takos nilang Clinton ug McCain.

-o0o-

          Ug ni US Pres. George Bush.  Bisan si McCain mas maayo ni Bush.  Kansang mga kabilin lisod kalabwan sa iyang kalaksot ug kalang-og:  Duha ka nagkayamukat nga gubat ug labing grabeng ekonomikanhong krisis sa bag-ong panahon.

          Maong sa sunod higayon nga may mga Kano nga maghilas-hilas pagtudlo nato nga mas maayo ang ilang politikanhong sistema kay sa ato, isagpa nila ang dagway ni Bush.  Ang sistema nga mohatag og walo ka tuig nga way kinutobang gahom sa usa ka pangu nga namakak sa tibuok kalibotan aron lang makigubat sa nasud nga way WMD (weapons of mass destruction) ug nigamit sa trahedya sa 9/11 aron paglugpit sa kagawasan sa katawhan dunay buslot.  Dakong buslot.

          Sama kadako sa buslot nga nakapalusot nilang Ferdinand Marcos, Joseph Estrada ug Gloria Arroyo.

-o0o-

          Sunod higayon nga may mga Kano o ilang mga turutot nga mangilad nato nga mas maayo ang sistema sa ilang piniliay kay sa ato, tubaga sila sa kinadak-an nimong pekat.  Ug tulisoka sila sa mosunod:

·        Sa natarantar nga kampanya ni McCain pagsalikway ni Obama tungod sa iyang kaitom ug sa way sukaranan nga paglambigit niya ngadto sa Islam ug mga terorista;

·        Sa nabistong pagsuway pagpaburot sa listahan sa mga botante sa Republicans niadtong 2004 ug sa Democrats (pinaagi sa Acorn) karon; ug

·        Sa pagpili ni McCain kang Sarah Palin.

-o0o-

          Pangutana:  Kinsa nilang Obama ug McCain ang mas makaayo sa Pilipinas ug US?  Tubag:  Wa nila.  Bisan kinsay presidente sa US, ang Pilipinas magpabiling tinubdan sa baratong sangkap ug mga mamumuo sa ilang mga industriya, sukaranan pagpanalipod sa ilang mga interes sa Asya ug Pasipiko ug merkado sa ilang mga produkto.

          Si Theodore Roosevelt maoy niilad ni Admiral George Dewey pag-atake sa Pilipinas aron pagpalapad sa ilang gubat sa Espanya niadtong 1898.  Silang Ronald Reagan ug George Bush Sr. maoy nipalig-on sa diktadurang Marcos.  Ubos ni Obama o McCain, ang US moisip lang sa Pilipinas nga higala kon kapuslan pa ta nila.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for November 1, 2008

            LIBOG SA ALKANSIYA

 

            Dugay na kong nakahukom pagbuak sa akong alkansiya ug pag-deposito sa akong mga sinsiyo sa bangko.  Ang nakapugong ra nako mao ang kabug-at sa alkansiya ug ang kalisod pagda sa mga sinsiyo ngadto sa bangko.  Nagsige pa kog hunahuna unsay labing sayon nga paagi pagpakanaog sa mga sensiyo gikan sa akong bay nga nahimutang sa ikaupat nga andana dihang niulbo ang kalibotanong krisis sa ekonomiya.

            Nakahukom ko pagbuak sa alkansiya human tambagi sa kadagkoan sa Bangko Sentral ng Pilipinas nga di makatabang sa ekonomiya ang pagluklok sa kuwarta.  Gawas nga gipahinumdoman pa gyod ko nila nga nakatampo ko sa kanihit sa sinsiyo sa mga tindahan.

-o0o-

            Karon, naglibog na ko.  Ipabilin bang akong mga sinsiyo sa nga nakapuno sa dakong babuy-baboy?  O hinay-hinayan na paghakot ngadto sa bangko?

            Di ingon ana kadaghan ang akong mga sinsiyo.  Nakaseguro kong gamay ra kaayong epekto sa bisan unsa nakong buhaton ngadto sa kinatibuk-ang ekonomiya.  Di mosamot paghagsa ang ekonomiya kon pabiling tagoan ang mga sinsiyo.  Samang di sab molambo kon ako nang ibalhin sa bangko.

            Apan nahadlok kong wa ko mag-inusara.  Nagtuo kong duna pay ubang mga Pilipino, nagbasa man gani tingali ini ang pipila nila, nga nagpabusdik sab sa ilang mga alkansiya.  Nagduda sab ko nga mao ni ang panghunahuna sa minilyon ka mga molupyo sa nagkalainlaing kanasuran nga pulos nabalaka unsay ilang dangatan ning gikalisangan nga krisis.

-o0o-

            Kining maong kalibog maoy gibasol nga hinungdan sa kayagaw karon sa kalibotanong ekonomiya:

·        Ang pagdumili sa mga konsumidor paggasto sa ilang kuwarta maoy gibasol nga nakapahiyos sa kalibotanong ekonomiya; apan

·        Ang kapakyas sab pagtipig sa kuwarta maoy gibasol nga hinungdan sa ekonomikanhong krisis nga unang niigo sa Estados Unidos ug nakapatay-og sa Uropa ug ubang kanasuran sa kalibotan.

Maong wa na ko mag-inusara sa akong kalibog:

·        Kon ipabilin ang mga sinsiyo sa alkansiya mahimong sak-on mig kawatan ug mapilde ang akong kuwarta; apan

·        Kon i-deposito sab sa bangko, unsa may garantiya nga luwas ang akong kuwarta nga pipila nila nagpataka man lang sab diay maong nangahagsa?

-o0o-

            Ang nagkadaiyang mga tambag gikan sa mga eksperto sa ekonomiya wa katabang pagpapas sa akong kalibog:

·        Pipila nila nitambag nga padayon kong mogasto sa akong kuwarta nga mora lag way krisis nga nahitabo;

·        Ang uban nitambag sab nga angayng tipigan ang akong kuwarta pangandam nga mas mograbe pang krisis;

·        Ang uban nipasidaan sab nako sa di pagpangutang; apan

•              Ang uban nipasidaan nga kon di na ko mogasto ni mangutang mosamot paghiyos ang ekonomiya, motidlom ang ekonomikanhong kalihokan, mas daghang mga patigayon ang manera ug mas daghan ang mataktak sa trabaho, nga mopatinuod sa gikahadlokang mas grabe pang krisis.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 31, 2008

            LIKOY ANG SENADO?

 

            Ang medical bulletin nga giluwatan sa St. Luke's Medical Center,  duha ka adlaw human nahimo nilang pasyente si Joc-Joc Bolante, nidason sa pagduda sa kadaghanan:  Nga ang Senado maayong pagkasud sa bolsa ni Bolante.  Way nakita ang mga doktor nga depekto sa iyang panglawas.

            Namatikdan sa mga doktor nga di normal ang presyon sa dugo ni Bolante.  Nga mao say kahimtang sa ubang minilyon ka mga Pinoy—nga wa magkinahanglan nga isud sa ospital.  Apan ipabilin gihapon si Bolante sa tambalanan.  Siyaro kon sa mosunod nga mga adlaw wa silay makit-an nga mas dakong problema sa iyang panglawas.  Iyawat nga kapugngan gyong iyang pag-atubang sa mga senador.

-o0o-

            Sa ato pa, kon gihimo pa lang unta sa mga senador ang ilang gimbuhaton, di unta mauwawan ang bay balaoranan.  Tanan nilang pangandak pagdakop ni Bolante gibaraw lang sa bahaw na kaayong lusot sa pagpasakitsakit.  Nga dugay nang gidangpan sa ubang mga opisyal sa kagamhanan nga naapiki sa susamang imbestigasyon sa Kongreso.  O sa ilang sentensiya sa bilanggoan.

            Nganong dugay man kaayong nakalihok ang mga doktor sa Senado pagsusi sa tinuod nga kahimtang sa panglawas ni Bolante?  Natanggong na unta si Bolante karon.  Di na unta maduhig ang tibuok nasud sa makauuwaw nga salida sa kalit niyang pagluya-luya.  Nga nanawag pag ambulansiya ug nahikawan pang ubang mga pasyente nga tinuod gyong masakiton sa kahigayonan nga maatiman sa tambalanan.

-o0o-

            May sukaranan ang pagduda nga di lang ang mga senador sa administrasyon ang di ganahan nga moapiki ni Bolante.  Nga bisan ang taga oposisyon, nga kuwang na lag dyutay nga makigbuno pagduso sa imbestigasyon sa NBN-ZTE scandal, wa na mag-apura.  Kuwang na man lang hinuon og dyutay nga moabiba sila karon sa drama ni Bolante.

            Bisan ang NBN-ZTE wa na gani lihoka.  Ang mga nagpasiugda sa imbestigasyon wa na magtagad pagtak-op sa kontrobersiya.  Inay manghimalingka sa pagsabotahe sa Malakanyang sa pakisusi, mora na hinuon silag niapil sa higanteng konsabo sa pagtak-om.

-o0o-

            Nitalaw na ba rong mga senador?  Gipadaplin na bang ilang maisugong paghagit sa way pupanaganang pagamit ni Pres. Arroyo sa makinarya sa kagamhanan aron lang magpabilin siya sa gahom?  Nausab bang huros sa hangin tungod sa nagkaduol nang piniliay sa 2010?

            Kalimtan na ba lang ang hangtod karon wa pa matubag nga mga pasangil sa daghang kahiwian ni Arroyo bugti sa pasalig nga di na mangambisyon paglugway sa iyang termino?  Nakig-areglo na bang daan nga di gukdon ang mga dagko og atraso sa nasud basta mahinayon lang ang piniliay?

Kahangol sa gahom na ba say gipalabi?  Gibaligya na bang daan ang katungod sa mga magbubuhis pagpaningil sa tanang nangawkaw sa ilang panudlanan?  Mga dagway ba lang gihapoy mailisan?  Mahikawan ba lang gihapong katawhan sa tinuorayng kausaban?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 30, 2008

            PAAWOT ANG BIDA

 

            Sa makausa pa, naabtikan na sab ni Pres. Arroyo ang iyang mga kaatbang.  Ang gikahinaman nga paghibalik ni Joc-Joc Bolante, inay makapabanhaw sa paglaom nga matukas nang misteryo sa P728 milyones nga fertilizer fund scandal, nakapahinumdom na hinuon sa katawhan nga makuha ni Arroyo bisan unsay iyang gusto.  Maong nagpabilin siya sa gahom bisan sa mga pasangil sa daghang kahiwian batok sa iyang pamunoan.

            Kon naglaom ka pang motug-an si Bolante kinsay tinuod nga mga utok sa eskandalo sa abuno, basaha ni ug hilak:

·        Wa pa gani katugpa ang iyang ayroplano sa NAIA, naka-pareserba nang daan og lawak sa St. Luke's Medical Center; ug

·        Ang doktor ni First Gentleman Mike Arroyo maoy nangunay pag-atiman niya.

-o0o-

            Nahagsa ang mga nagtuo nga wa nay laing kapilian si Bolante gawas sa pagsulti sa kamatuoran.  Apan sa wa pa moabot si Bolante sa nasud, may sukaranan ang mga naglaom nga hapit na moabot ang adlaw sa panudya:

·        Bisan sa mga pagduda sa iyang kamatinud-anon isip lider sa oposisyon, nangisog si Senate Pres. Manuel Villar pagpadakop ni Bolante bisan sa pag-insistir sa mga senador nga tua kapusta sa Malakanyang nga di na ikapatuman ang warrant of arrest nga ilang giluwatan batok ni Bolante tulo ka tuig nang nilabay; ug

·        Bisan sa mga pagduda nga ang mayoriya nila naa na sa bolsa sa palasyo, ang Korte Suprema nibasura sa petisyon ni Bolante pagpugong sa Senado pagdakop niya.

-o0o-

            Apan si Bolante kalit lang naluya sa iyang pag-abot.  Takulahaw lang nga nagsakit ang iyang dughan.  Bisan kon labihan niyang baskoga dihang gipasakay sa ayroplano, kay di man siya mahitabong pasakyon sa Northwest Airlines kon tinuod pang may kakulian sa panglawas, kalit lang siya nga nagmasakiton pag-ayo nga di na ganing kalakaw, kinahanglan nang pasakyon sa wheel chair.

            Ang mga guwardiya sa Senado nga gitahasan pagdakop niya kalit lang sang nakalimot nga may kuwarto nang giandam alang ni Bolante.  Ug nga may kaugalingong mga doktor ang Senado nga makasusi sa tinuod nga kahimtang sa panglawas ni Bolante.

-o0o-

            Bisan sa saba ug sibaw nga pangandak sa mga senador nga patilawon nila si Bolante sa paglayas sa nasud tinalikdan ang ilang supina niadtong 2005, si Bolante lang gihapoy natuman.  Apan si Bolante di makapugos sa St. Luke's paglaktaw sa ubang mga pasyente nga mas unang naghuwat ug mas dinalian ang panginahanglan nga kaalagaran sa tambalanan.

            Nahibawo ta kinsay tinuod nga nagda sa salida.  Apan, sama sa naandan, wa tay mahimo gawas sa pagpaabot sa mosunod nga mga esena.  Salamat sa kabugo o pagkabuak-buak sa iyang mga kaatbang, nahibawo na tang si Arroyo lang gihapon ang magkatawa sa kataposan.

            Hangtod kanus-a man tang maghinan-aw lang?  Kanus-a man makaamgo nga kitay tinuod nga bida?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 29, 2008

            BUDHI SA POLIS

 

            Kabangis sa mga heneral sa kapolisan.  Inay mangayog pasaylo sa ilang mga sakop tungod sa eskandalo sa euro generals, gipapirma na hinuon ang mga polis og manifesto pagsuporta sa ilang nasudnong hepe.  Kinsa naapiki tungod sa pagdupadupa sa mga nahilambigit sa kahiwian.

            Ang mga polis nga nag-antos sa gagmayng suholan ug daginutong mga benepisyo mao na hinuoy gipugos pagpanalipod sa ilang kadagkoan.  Nga maoy responsable sa masulub-on nilang kahimtang kay way pupanagana nga nag-usik-usik sa panudlanan sa kahugpongan.  Ug nga klarong namugos sa ilang mga sakop pagpirma sa manifesto aron pagpaugat nga nagpabiling nagkahiusa ang kapolisan bisan sa pakauwaw sa ilang kadagkoan.

-o0o-

            Si PNP Chief Jesus Versoza igo lang giawhag sa pagbakasyon.  Sa kasamtangan nga pagbiya sa katungdanan samtang nagpadayon pa ang imbestigasyon sa eskandalo.  Apan salamat sa iyang paghiku-hiko, pagnukus-nukos ug way kukauwaw nga pagpamakak, si Versoza nameligro nga mapalagpot sa iyang buhatan.  Ug mokanaog sa kasaysayan nga maoy hepe nga labing mubo og termino.

            Salamat sa kapakyas paglikay sa eskandalo wa pay buwan human sa iyang paghupot sa katungdanan.  Salamat sa iyang pag-absuwelto dayon nilang Heneral Eliseo dela Paz ug kaubanan sa pag-ulbo gyod sa kontrobersiya.  Ug salamat sa iyang pagpangisog na nga ikiha silang dela Paz ug laing tulo ka opisyal dihang siya nay labing nasugamak sa nag-usab-usab niyang istorya mahitungod sa eskandalo.

-o0o-

            Sa iyang pag-atubang sa mga senador sa niaging semana, si Versoza wa pay kasayuran diin kuhaa ni dela Paz ang P6.9 milyones (gikan ba sa bangko o sa hunos sa Kampo Crame?) ug wa siyang kapirma og bisan unsang voucher ni pagtugot pagpagawas sa kuwarta.  Kini bisan duha ka semana na human sa pagkatanggong ni dela Paz sa Moscow.

            Apan usa ka adlaw human siya niatubang sa Senado, si Versoza paspas kaayong nakahibawo nga ipamalit diay unta og intelligence equipment ang kuwarta.  Ug human sa laing duha ka adlaw, si Versoza nakakita nag sukaranan pagpasaka og mga kasong kriminal batok nilang dela Paz ug kaubanan.

-o0o-

            Ang pakauwaw ni Versoza karibalan lang sa pakauwaw sa iyang gisundan, si kanhi PNP chief Avelino Razon.  Kinsa nangugat nga ilang gikuha si Jun Lozada sa NAIA tungod sa suwat sa iyang igsuon.  Aron lang sumbalikon nga ang suwat nahimo human na sa giingong pagdagit nilang Lozada ug tungod sa pagpamugos sa mga polis nga himuon ang suwat kay nahinayak si Razon.  Bakakon ba gyod silang Razon ug Versoza?  O napugos lang aron magpabilin sa katungdanan?  Tinuod ba gyong nagpakabana alang sa kaayuhan sa ilang mga sakop?  O andam mosakripisyo ni bisan kinsa alang sa ilang interes?

            Katungod ni bisan kinsa nga mangambisyon.  Apan ang pagpasalipod sa mga nabiktima sa imong pakauwaw usa ka salawayong krimen.  Ug tinalawan.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 28, 2008

            EXPORT NGA HILO?

 

            Ang pagkabisto sa Hong Kong nga may melamine ang biscuit nga hinimo sa Pilipinas dakong sagpa ngadto sa kagamhanan.  Wa gyod diay katakos ang atong kagamhanan sa pagsusi sa kaluwas sa atong mga produkto sa pagkaon.  O kon takos, way pagpakabana sa pagpanalipod sa kahimsog sa atong katawhan.

            Unsa man karoy atong kalainan sa Tsina nga nipahimutang sa kakyaw sa kahimsog sa kabataan ug mga hamtong sa nagkalainlaing kanasuran sa kalibotan nga naabtan sa makahilo nilang mga produkto sa pagkaon?  Gawas sa Hong Kong, ang biscuit nga gideklarar nga makadaot gibaligya sab sa ubang bahin sa Asya ug ubang kanasuran sa kalibotan.

-o0o-

            Kon mangita kag pruyba sa kainutil sa kagamhanan pagtino sa kaluwas sa mga produkto sa pagkaon, di na ka kinahanglan motan-aw sa layo.  Nia sa atong kaugalingong tugkaran ang tigbayon sa ilang pakauwaw.

            Ang akong gipasabot mao ang building sa Bureau of Food and Drugs (BFAD) nga gitukod sa luna sa Department of Health sa Jagobiao, Mandaue City.  Hagbay rang nahuman ang laboratoryo ug nabansay-bansay na sab ang mga kawani nga moduma ini.  Apan hangtod karon ipada lang gihapon nato sa kaulohan ang food samples nga gidudahang makahilo ug magpaabot lang gihapon tag siyam-siyam sa sangpotanan.

            Ang hinungdan?  Nakalimtan nila pagpalit ang mga kahimanan sa laboratoryo.

-o0o-

            Nagkalawom ang gahong nga nahimutangan sa kapolisan.  Inay si Heneral Eliseo dela Paz ug ang iyang asawa ra untay nabulilyaso, karon naduhig nang tibuok kahugpongan.  Salamat sa pagdupa ni PNP Chief Jesus Versoza inay pagtinuod pagukod sa mga nahilambigit sa eskandalo.

            Gawas nga daan nang lisod tuohan ang labing bag-o sa nag-usab-usab na niyang lusot nga ang dakong kuwarta nga gitagoan ni dela Paz igpapalit og intelligence equipment, si Versoza nag-atubang og mas lisod nga pangutana:  Nananghid ug gitugotan ba sila ni Pres. Arroyo, nga ubos sa General Appropriations Act maoy nagkontrolar sa intelligence funds?

-o0o-

            Wa gyod maleksiyon si Versoza sa pasidaan sa mga nag-una niya:  Ang cover-up mas grabe kay sa krimen.  Kon wa pa lang unta gamita ni Richard Nixon ang iyang buhatan pagtabon sa kamatuoran, kawat ra gyod unta tong paglungkab sa ilang mga ahente sa headquarters sa Democratic Party sa Watergate Hotel sa Washington D. C.  Apan tungod sa iyang pagduhig sa tibuok kagamhanang federal, niulbo ang Watergate scandal nga nakapugos niya paglayas sa White House.

            Apan sayon kaayo alang ni Versoza ang pagsalikway sa leksiyon ni Nixon.  Kay ang mas bag-ong mga cover-up nga iyang nasaksihan pulos man nagmalampuson pagtago sa mga responsable sa kahiwian.  Ang labing bag-o mao ang pamakak sa iyang gipulihang si Heneral Avelino Razon sa kaso ni Jun Lozada.  Ug ang labing dako mao ang pagluok sa Hello Garci scandal.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 27, 2008

          ALAS SA COLON

 

          Unsa may epekto sa paghagsa sa Wall St. sa Colon St.?  Mao ni akong pangutana ngadto sa mga magpapatigayon ug mga eksperto sa ekonomiya tungod sa nag-ung-ong nga paghagsa sa kalibotanong panalapi.  Daghan silag sulti,  Lisod sabton ang kasagaran sa ilang mga termino.  Mas makalibog kay sa mga numero sa stock markets.

          Managlahi ang ilang hubad sa hinungdan sa krisis:  Kahangol sa ginansiya, pagka pala-utang sa mga Kano, pagpangiyugpos sa mga pamunoan nilang George Bush ug Bill Clinton tungod sa ilang pagyangu-yango sa mga nagpaka maayong laki sama ni Alan Greenspan ug nag-ung-ong nga pagkapukan sa kapitalismo.

          Apan managsama ang ilang panglantaw sa unahan:  Pulos sila wa kaseguro unsay sunod nga mahitabo.

-o0o-

          May pipila ka mga higala nako sa Estados Unidos nga nipasalig nga ang gikahadlokang krisis mugna ra sa media.  Nga tua kapusta ni Barak Obama.  Matod nila sa papel ra nihagsa ang ekonomiya.  Apan ang kuwarta ug kabtangan sa katawhan sa nagkalainlaing kanasuran nagpabilin.  Nipasalig sila nga ang panghadlok sa media gitumong lang sa pagpilde ni John McCain.  Ug nga mobalik ra sa normal ang tanan iniglingkod nang Obama sa White House karong Enero.

          Gawas nga nagduda ko nga namantsahan ang panglantaw sa akong mga higala tungod sa ilang kalagot nga pildehunon na si McCain, maglisod ko pagtuo nga ang pipila ka iresponsableng sakop sa media makamugna og kaguliyang nga ingon ini kalapad.  O nga magkasabot ang tanang kahugpongan sa media pagtuwad sa ekonomiya aron pagtino nga itom ang sunod nga labing gamhanang tawo sa tibuok kalibotan.

-o0o-

          Mas motuo ko, o ang mas tukma nga pagkasulti, mas makasabot ko sa mas yanong mga katin-awan:

·        Nga samtang wa mawa ang kuwarta ug kabtangan sa kalibotan, nitidlom pag-ayong ilang bili tungod sa mga utang nga wa mabayri nga maoy nakapahagsa sa mga bangko ug ubang mga institusyon sa panalapi;

·        Ang nisunod nga kalibotanong kahadlok nisangpot sa pagdumili sa mga bangko pagpahuwam sa ubang mga bangko nga naapiki, pagpugong sa mga tawo sa ilang kuwarta ug pagtidlom sa kinatibuk-ang ekonomiya; mao nga

·        Nagpabaha og kuwarta ang mga gobyerno sa nagkalainlaing kanasuran pagluwas sa mga bangko ug pagbayad sa mga utang aron mapapas ang kalibotanong kahadlok ug mobalik ang pagsalig sa katawhan.

-o0o-

          Kon mobalik na paggasto ang katawhan ug magpahuwam na sang mga bangko, inanay nang motimbakuwas ang nalup-og nga ekonomiya.  Apan gikahadlokan nga lawom kaayong krisis nga sunod tuig pa mabatyagan ang kinatibuk-ang kadaot.

          Maong matumba ang pipila ka patigayon; matangtang ang minilyon ka mga mamumuo apil nang OFWs; mas molapad ang kalibotanong katimawa ug kagutom; ug mosanting ang kalibotanong kasuko nga mahimong mosangpot sa duguong mga gubat.

          Apan duna tay alas:  Hagbay ra tang naglisod—ang laing kalbaryo usa lang ka laing pagsuway.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 26, 2008

          SIWIL ANG SAYAL 

 

         

          Gisayonan na lang gyod ang pamunoan ni Pres. Arroyo sa katawhang Pilipinhon.  Sa bisan unsang kontrobersiya nga mohamok nila, magpataka lang silag luwat og katin-awan.  Sa way paghunahuna katuohan ba sila.  Nasobrahan tingaling pagsalig.  Tungod sa ilang pagpilit sa gahom bisan sa labing dagkong eskandalo sa kasaysayan.  Nga bisan masakpan pa silang namakak wa lang gihapoy mangahas pagpalagpot nila sa gahom.

          Mao ra ni posibleng katin-awan sa nagkayamukat nilang panalipod sa eskandalo sa euro generals sa PNP.  Naandan nga paglibuglibog maoy ilang gigamit pagpatin-aw sa pagtago sa delegasyon sa bawon nilang P6.9 milyones (P9.735 milyones segun sa Dept. of Foreign Affairs) ngadto sa Rusya.

-o0o-

          Subaya ra gud ang nag-usab-usab nga katin-awan sa kadagkoan sa kagamhanan sa eskandalo sukad sa pagkatanggong sa Moscow ni Heneral Eliseo dela Paz ug sa iyang asawa 15 ka adlaw nang nilabay:

·        Matod ni DILG Secretary Ronaldo Puno gikinahanglan ang dakong bawon kay mahalon ang hotels ug mga palaliton sa Moscow;

·        Matod ni PNP Chief Jesus Versoza contingency fund ang bawon ug way balaod nga nalapas silang dela Paz ug ubang mga heneral, iyang asawa ug ubang mga asawa;

·        Dihang napakita na sa mga senador ang executive ug administrative orders nga nalapas sa delegasyon, si Puno nanghunaw na nga gitugotan niya ang biyahe sa kundisyon nga way mga lagda nga masupak; ug

·        Dihang naapiki na sa mga senador nganong napagawas ang kuwarta nga way pirma ni pagtugot niya, si Versoza niinsistir na nga ang kuwarta ipamalit diay unta nilag intelligence equipment.

-o0o-

          Klarong natarantar na si Versoza.  Human sa makauuwaw niyang pa-goryo-goryo sa Senado, gidalidali niyag suspenso si P/SSupt. Tomas Rentoy nga maoy iyang gipasanginlan nga naghatag sa P6.930 milyones ngadtong dela Paz.  Ambot nganong nagkinahanglan pa si Versoza ug tunga sa buwan una makakita sa panginahanglan pagsuspenso ni Rentoy.

          Si Versoza nikalit lang pag-awhag nga tak-opan ang sunod nga hugna sa imbestigasyon gikan sa publiko.  Magpaugat na lang gyod tingali nga ang ilang bulilyaso nahilambigit sa nasudnong seguridad.  Maayo na lang nga gisalikway sa mga senador ang awhag.

-o0o-

          Tinago na lang tingali nga imbestigasyon ang nakit-an nilang lusot sa nagkatuiris na nilang panagang:

·        Mas katuohan ang sulti sa DFA nga P9.735 M (di lang P6.9 M) ang kuwartang nasakmit gikan ni dela Paz kay silay direktang nakiglambigit sa Rusya;

·        Kon tinuod nga ipamalit unta ang kuwarta og intelligence equipment, nganong gi-anam-anam man og pailis sa money changer sa sinugo ni dela Paz gikan sa 2,000 ngadto sa 5,000 euros matag semana?; ug

          *   Nganong gibitbit man lang sa asawa ni dela Paz ang kuwarta inay ipaagi sa bangko ug nganong wa may subasta sa intelligence equipment?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 25, 2008

            SUNOD SA LIDER

 

            Pipila sa mga timailhan nga masaligon ang Malakanyang nga di maduhig si Pres. Arroyo sa pakauwaw ni Heneral Eliseo dela Paz nga gitanggong sa Moscow human nasakpi nga nagtago og P6.9 milyones nga balor sa euros (P9.7 milyones, segun sa DFA):

·        Gitugotan nga makatambong sa imbestigasyon ang mga sakop sa gabinete nga silang DILG Sec. Ronaldo Puno, DOJ Sec. Raul Gonzalez ug Budget Secretary Rolando Andaya;

·        Silang Puno, Gonzalez ug Andaya gawasnong nanubag sa mga pangutana sa mga senador ug wa magpasalipod sa executive privilege; ug

·        Ang mga heneral sa kapolisan way pupanagana nga nitambong sa imbestigasyon, gawas lang ni dela Paz kansang kalit nga pagtalaw nisangpot sa pagpadakop sa Senado niya.

-o0o-

            Si Santiago di makiangayon sa iyang pagsukit-sukit ni Puno.  Klarong namersonal na si Santiago tungod sa gituohan nga dakong papel ni Puno pagpadaog ni kanhi presidente Fidel Ramos batok ni Santiago sa piniliayng presidensiyal niadtong 1992.  Apan wa motiyabaw bisan ek na lang ang Malakanyang.  Kon oposisyon pang mga senador ang niapiki ni Puno, gilabhan na unta sila karon sa palasyo.  Inay modupa, gisaway pa gani sa Malakanyang ang pag-isnab ni dela Paz sa mga senador.

            Salamat sa nukus-nukos ni Puno ug kapahoy sa tinubagan ni Versoza, gipasagdan lang sab sa katawhan ang salida ni Santiago.  Pipila gani sa mga magbubuhis nalipay nga ang kamabulukon sa sinultihan ni Santiago maoy gikinahanglan aron madutlan og uwaw ang mga nagpabadlong.

-o0o-

            Labihang daghanang kalapasan nga nabisto ang mga senador sa pila lang ka takna nilang imbestigasyon sa eskandalo.  Nga kon tinud-on mahimong mosangpot sa pagpasaka og mga kasong pagpangawkaw batok nilang Puno, Versoza, dela Paz ug kaubanan.

            Nga makapahinumdom sa katawhan sa kadako diay sa mahimo sa mga imbestigasyon sa Senado.  Kon di lang sabotaheon sa Malakanyang.  Bisan sa pamolitika sa pipila ka mga senador, daghan diayng kalapasan ang matul-id ug masilotan.  Kon di lang ang mga nagtungkawo sa palasyo maoy maig-an.

-o0o-

            Ang kabugnaw ni Versoza pagpa-imbestigar sa eskandalo (wa pa siyay bisan usa ka opisyal nga gisuspenso 13 ka adlaw human sa insidente) nakapasamot sa pagduda nga di gikan sa PNP ang dakong bawon ni dela Paz.  Kay mas lisod man tuod pagbutang sa panudlanan sa PNP sa kuwarta nga lain ang tinubdan.  Bantayan nato ang mosunod nga mga adlaw unsay iyang buhaton:  Padayon niyang duphan si dela Paz kon maduhig siya sa komplikasyon; o pasagdan nga mabitay ang euro general kon wa siyay labot.

            Apan ang gihimo nilang dela Paz ug kaubanan nadasig sa kalidad sa nasudnong liderato.  Kon ang labing dagkong mga opisyal makalusot sa pagpanikas sa piniliay ug sa mas dagkong kawat, nganong di man sab tuod sila maningkamot og ila?  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com

Arangkada of Leo Lastimosa for October 24, 2008

            DUHIG SA  MOSCOW

 

            Si Heneral Silverio Alarcio Jr. gipasidunggan sa iyang pagbiya sa Kampo Sergio Osmena Sr. sa Dakbayan sa Sugbo.  Tungod sa maayo niyang kabilin isip labing taas nga opisyal sa kapolisan sa Tungatungang Kabisay-an.  Isog niyang gibalibaran ang surveillance cameras nga gigamit sa niaging Asean Summit.  Tungod sa ubos nga kalidad ug sa gipasangil nga gipaburot nga presyo.  Nagdumili siya pagdason sa nangalisbong transaksiyon bisan sa pagpamugos sa mas dagkong mga opisyal sa Kampo Crame.

            Karong si Alarcio nay tua sa Crame, siya na say nabulilyaso.  Nahimo siyang kabahin sa delegasyon sa PNP alang sa tigom sa Interpol sa Rusya.  Nakalingkawas siya dinhi sa Sugbo.  Apan nalamoy gyod siya sa kaulohan.

-o0o-

            Laing kanhi opisyal sa PNP nga nadestino sa Sugbo nga naduhig sa kontrobersiya mao si kanhi PNP chief Avelino Razon, nga samang Alarcio nahimo sang hepe sa PRO 7.  Si Razon maoy nagtukod sa delegasyon alang sa Rusya, pila ka adlaw sa wa pa moretiro sa katungdanan.

            Ang labing dakong kalbaryo sa pamunoan ni Razon mao ang pagkalambigit niya sa kontrobersiyal nga pagdagit ni Jun Lozada, ang star witness sa imbestigasyon sa Senado sa NBN-ZTE scandal.  Gituohan hinuon nga napugos lang si Razon pagsunod sa script sa Malakanyang niadtong kasoha.  Gigabaan ba kahang Lozada, di na makapanghunaw si Razon og responsibilidad ning bag-ong eskandalo nga iyang gibilin.

-o0o-

            Ang labing dako hinuon og palas-unon, gawas ni Heneral Eliseo dela Paz nga human natanggong sa Moscow gipakop pa gyod sa Senado, mao ang nipuli ni Razon, si PNP Chief Jesus Verzosa.  Kinsa morang pahoy sa kinatibuk-ang transaksiyon:

·        Wa siya pananghiri ni dela Paz pagpagawas sa P6.9 milyones nga gibawon nila sa Moscow;

·        Napagawas ang kuwarta bisan wa siyay pirma;

·        Wa siyang kahibawo gikan ba sa bangko o hunos sa Crame ang dakong kuwarta;

·        Hangtod karon, pila na ka adlaw human niulbo ang eskandalo, ang labing taas nga opisyal sa kapolisan sa nasud wa pa kahibawo unsay nahitabo; ang bugtong ra niyang nahibaw-an mao nga

·        Makiangayon ang pagkuyog sa iyang asawa ug sa mga asawa nilang dela Paz ug ubang mga opisyal sa Moscow.

-o0o-

            Nanlipaghong sa kauwaw ang dagway sa mga opisyal sa kapolisan, DILG ug BI dihang gitagsa-tagsa sa mga senador ang nahimo nilang kalapasan:

·        Gidili sa Malakanyang ang pagbiyahe sa mga opisyal nga di sakop sa gabinete tungod sa kampanya sa pagdaginot;

·        Gidili sa Malakanyang ang pagbiyahe sa mga opisyal usa ka tuig sa di pa sila moretiro (mahimong igo ini si Alarcio); ug

            *    Mas dako ang bawon sa mga opisyal sa PNP ug mas dako ang bawon sa BI kay sa pabawon sa United Nations sa ilang mga representante.  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com