Arangkada of Leo Lastimosa for October 5, 2010

        Naunay sa tari

    Bisan sa ka-relihiyosa sa iyang inahan, wa kakat-on sa leksiyon sa kasaysayan sa Simbahang Katoliko si Presidente Noynoy Aquino.  Di siya ra, ni maoy unang pangu, nga nagtukod og pundok pagtabang paghusay sa usa ka higanteng krisis.  Apan inay katabangan naapiki na hinuon sa mga rekomendasyon nga giluwatan.
    Dul-an sa lima ka dekada sa wa pa tukora ni Aquino ang IIRC (Incident Investigation and Review Committee), giumol ni anhing Santo Papa, Juan XXIII, ang komisyon nga gitahasan pagsubli sa mga lagda sa simbahan mahitungod sa kaminyuon, isip kabahin sa iyang pagpatawag sa makasaysayanon nga ikaduhang Vatican Council.  Sama sa mga rekomendasyon sa IIRC, makapakugang sab ang mga sugyot sa papal commission.

-o0o-

    Pipila ka opisyal sa Vatican niadtong 1963 nipadayag og kabalaka nga ang gitudlo nga mga sakop sa komisyon mosubli pagtuki sa pagdili sa simbahan sa artipisyal nga mga paagi sa contraception, sama sa condoms ug diaphragms, nga gi-ban sa simbahan sa encyclical sa 1930 nga Casti Connubii.  Labi nilang gikahadlokan mao ang pagka-imbento sa pill.  Ug si Dr. Hans Kung, theologian sa Switzerland, kinsa nilantugi nga way sukaranan sa mga pagtulon-an sa simbahan ang ban.
    Nilampos sila pagkumbinser ni Papa Juan XXIII nga di tukion ang contraceptin sa Vatican II.  Ug tukuron na lang sa santo papa ang buwag nga komisyon pagtuki sa mga kontraseptibo.  Ang komisyon dunay unom ka sakop; upat nila mga layko.

-o0o-

    Human namatay si Juan XXIII, ang komisyon gipadayon sa nipuli niya, Santo Papa Pablo VI, kinsa nipalapad ini ngadto sa 13 ka mga sakop sa 1965 ug 58 sa 1965, apil ang lima ka minyo nga kababayen-an nga kabahin sa 34 ka layko.  Pulos konserbatibong mga Katoliko ang mga sakop busa wa gyod magpaabot ang simbahan nga mosukwahi sa iyang mga lagda ang komisyon.
    Apan gitinuod sa mga sakop sa komisyon ang ilang trabaho.  Ilang nakaplagan nga busluton ang mga sukaranan sa siyensiya ug bisan sa theology sa pagdili sa mga kontraseptibo.  Naghimo silag surveys nga nagbutyag nga inay molig-on nabungkag ang mga pamilya tungod sa natural family planning methods.

-o0o-

    Maong ang komisyon nirekomendar nga bakwion ang ban sa artificial contraception.  Sa kataposan nilang tigom niadtong 1965, gipuno sa simbahan ang 15 ka obispo aron paghimo sa final report.  Apan bisan ang mga obispo nibotar siyam batok tulo (ang tulo ni-abstain) pagdeklarar sa baruganan sa simbahan sa birth control nga di infallible.

Apan si Santo Papa Pablo VI nipatigbabaw sa hingpit nga pagdili sa artipisyal nga mga kontraseptibo.  Iyang giluwatan ang Humanae Vitae (Sa Tawhanong Kinabuhi) niadtong 1968 nga naglatid nga "Each and every marital act must of necessity retain its intrinsic relationship to the procreation of human life. "  [30]  leo_lastimosa@abs-cbn.com